Πριν από λίγο καιρό, σε ένα τεύχος της Umanitá Nova, υπήρχε μια συζήτηση μεταξύ των συντρόφων Enzo Martucci και Malatesta. Το θέμα τους ήταν ο ατομικισμός. Αυτός που γράφει αυτό το κείμενο αντιλαμβάνεται τον αναρχισμό από μια ατομικιστική οπτική γωνία και γι’ αυτό παρεμβαίνει.
* * *
Και θα δηλώσω αμέσως ότι δε συμφωνώ καν με τον Martucci. Για παράδειγμα, όταν υποστηρίζει ότι: “αν υπάρχουν άτομα που πρέπει να συνεργαστούν με άλλους για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους, υπάρχουν επίσης ισχυρά άτομα που είναι επαρκή από μόνα τους για τη διατήρηση και την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους”. Αυτό, επαναλαμβάνω, δεν το πιστεύω. Νομίζω ότι, λόγω χαρακτήρα και ιδιοσυγκρασίας, είμαι ένας από εκείνους που προσπαθούν να είναι όσο το δυνατόν πιο επαρκείς στον εαυτό τους. Αλλά δεν είμαι σε θέση να το κάνω αυτό. Οι υλικές ανάγκες της ζωής είναι τόσο πολλές που εξακολουθώ να έχω ανάγκη από άλλους για κάποια πράγματα.
Και οι πνευματικές ανάγκες; Η διανοητική ικανοποίηση και διασκέδαση; Αν, για παράδειγμα, θα ήθελα να κάνω έρωτα με μία ή περισσότερες γυναίκες; Αν θέλω να πάω στο θέατρο; Αν θέλω να ταξιδέψω με αεροπλάνο; Και έπειτα, όταν θα μπορούσα να κάνω οποιοδήποτε από αυτά τα πράγματα, τι γίνεται αν δεν θέλω να το κάνω μόνος μου; Τι έχει απομείνει από το ικανοποιημένο εγώ μου;
Για μένα, η λογική του Εγώ μου είναι αυτή που το διατηρεί από την ανησυχία για τους άλλους. Οι στρατιώτες και οι στρατηγοί υποτίθεται ότι δεν υπάρχουν για μένα, η επαφή δεν μετράει για μένα, υπηρετώ τον εαυτό μου με αυτούς εδώ, ακόμη και όταν αντί αυτού υλικά τους υπηρετώ. Αυτό συμβαίνει είτε επειδή η αντίληψή μου για τη δουλεία είναι τόσο χαμηλή και χυδαία είτε επειδή το ένστικτό μου για επανάσταση δεν έχει τη δύναμη εκείνων που απεχθάνομαι και που με υποδουλώνουν.
Ωστόσο, δεν μπορώ να διανοηθώ την πραγματοποίηση ενός αναρχικού κομμουνισμού, όπως τον επιθυμεί ο Malatesta. Αν αυτό το πράγμα παραμένει μια επιθυμία και φιλοδοξία που το κάνουν όλοι οι υπόλοιποι ενώ εγώ εξακολουθώ να το κάνω… αυτό είναι μια χαρά. Και εδώ ίσως συμφωνούμε, εγώ – ο ατομικιστής… τουλάχιστον, νομίζω – και ο κομμουνιστής Malatesta. Αλλά γιατί ο Malatesta παραπονέθηκε σε ένα άρθρο του πριν από λίγο καιρό ότι οι αναρχικοί «δεν είναι αρκετά οργανωμένοι»; Έπειτα, πώς έφτασε να γράψει σε αυτή τη συζήτηση: «Λέμε, και το λέμε με αμφιβολίες, ότι, κατά τη γνώμη μας, ένας κομμουνιστικός τρόπος ζωής θα ανταποκρινόταν καλύτερα στις ανάγκες των ατομικιστών, αλλά ποτέ δεν ονειρευτήκαμε να επιβάλουμε τις ιδέες μας σε άλλους και μάλιστα σε έναν ακόμη λιγότερο συγκεκριμένο τρόπο ζωής»; Αλλά η οργάνωση που απαιτείτε να κάνετε; Για την πτώση των τωρινών και των ερχόμενων κυβερνήσεων και την πραγματοποίηση της απαλλοτρίωσης; Αυτό είναι λογικό. Αλλά ο κομμουνισμός θα μπορούσε να προκύψει μόνο μέσω της «ελεύθερης αφοσίωσης των ανθρώπων».
Ρωτώ, αγαπητέ Μαλατέστα, αν θα μπορούσα να θεωρήσω την αναρχική κομμουνιστική μορφή της κοινωνίας ως την καλύτερη… γιατί θα ήταν μια κοινωνία αγγέλων σε αντίθεση με τη σημερινή κοινωνία των δαιμόνων, αλλά δεν ξέρω αν θα με ικανοποιούσε και δεν ξέρω αν θα ήταν πρακτική. Είναι αλήθεια, χτυπάμε πάλι ένα καρφί που μπορεί να είναι σκουριασμένο; Και αν θέλω να ζήσω χωρίς να παράγω τίποτα για σας; Και τι γίνεται αν, από ένστικτο, δεν θέλω ιδιαίτερα να ζήσουμε μαζί σε μια τέτοια κοινωνία; Είναι αλήθεια, θα μπορούσαν να με ρωτήσουν: «και τι κάνεις τώρα;» Αν κάνω τον εαυτό μου δυνατό, θα επαναστατήσω, και η κοινωνία θα με χτυπήσει με… τον νόμο. Αλλά με τι θα με χτυπήσει η κομμουνιστική κοινωνία;
* * *
Γνωρίζω όμως ότι έχω μιλήσει για τον αναρχισμό άλλων, και για τον δικό μου; Αντιλαμβάνομαι τον αναρχισμό από την πλευρά της καταστροφής. Η αριστοκρατική του λογική έγκειται σε αυτό. Καταστροφή! Εδώ είναι η πραγματική ομορφιά του αναρχισμού. Θέλω να καταστρέψω ό,τι με υποδουλώνει, με αποδυναμώνει και καταπιέζει τις επιθυμίες μου και θα ήθελα να πατήσω πάνω στα πτώματα που αφήνω. Όταν οι τύψεις, οι ενδοιασμοί, η συνείδηση υπάρχουν μέσα μου και με κάνουν τον μη-χριστιανό σκλάβο τους, το εικονοκλαστικό μου πνεύμα τα καταστρέφει. Και όταν δεν τα αισθάνομαι, βλέπει κανείς ότι δεν υπάρχουν μέσα μου. Ναι, η εικονοκλαστική άρνηση είναι η πιο πρακτική.
Και όταν αύριο θα υλοποιήσετε την κομμουνιστική σας κοινωνία, θα είμαι ικανοποιημένος να συλλογίζομαι τον ομφαλό μου; Επιπλέον, δεν προσφέρω μια καλύτερη φιλοδοξία, όπου θα έρθετε όλοι μαζί μας, ω σημερινές προφητείες της αυριανής κομμουνιστικής κοινωνίας.
Οι μάζες; Αλλά τότε, δε θα μπορέσουν ποτέ να συλλάβουν το άτομο!
Στην πραγματικότητα, ο μοναδικός είναι αυτός που δημιουργεί τα μεγάλα μυστικά που δεν έχουν καν συλληφθεί από αυτούς που τα απολαμβάνουν και τα εκμεταλλεύονται, η μοναδική θέληση του ατόμου είναι αυτή που επιταχύνει την πρόοδο, το άτομο είναι αυτό που αναδύεται και επικρατεί, η μεγάλη μάζα είναι η μετριότητα, τα σκουπίδια, η τροφή για τις αδηφάγες επιθυμίες των κυβερνητών και των πολιτικών. Ο μοναχικός μηδενιστής είναι αυτός που κατεδαφίζει όλους τους ισχυρούς, ο εικονοκλάστης είναι αυτός που καταστρέφει με την άρνησή του όλες τις παράλογες πεποιθήσεις. Δεν μπορεί να υπάρξει τίποτα πραγματικά ελεύθερο στην ανοικοδόμηση. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ό,τι δεν είναι ελεύθερο και καταστροφικό δεν είναι αναρχικό. Η καταστροφική φιλοσοφία του Στίρνερ είναι αναμφισβήτητα πιο πραγματική από την αναδόμηση του Κροπότκιν, όσο μαθηματική κι αν είναι.
1. H Umanita Nova είναι αναρχική εφημερίδα, που ξεκίνησε την κυκλοφορία της το 1920 και φιλοξενούσε υλικό διαφόρων τάσεων του αναρχισμού και της Αναρχίας καθώς και μεταξύ τους αντιπαραθέσεις, όπως αυτήν που αναφέρει ο συγγραφέας. Περνώντας από πολλές περιπέτειες, όπως έλλειψη πόρων, κρατική παρενόχληση, φασιστικές επιθέσεις και ευθεία καταστολή, συνεχίζει να υπάρχει ακόμα και σήμερα ως όργανο πλέον της Ιταλικής Αναρχικής Ομοσπονδίας.
2. Το παρόν κείμενο δημοσιεύτηκε στις 15 Αυγούστου του 1922, στο 3ο τεύχος της αναρχικής έκδοσης Proletario.
Πηγή: Έρεβος
